Garzan Mezarlığı’nın yok edilip 267 cenazenin çalınmasının üzerinden 8 yıl geçti 

2025-12-17 09:06:49


	 

	BEDLÎS - Garzan Mezarlığı'nın tahribatı ve cenazelerin çıkarılarak Kilyos’ta kaldırama gömülmesinin üzerinden 8 yıl geçti. Harabeyi andıran mezarlığı ziyaret eden anneler, “Onları unutalım diye özellikle mezar taşlarındaki isimleri kırmışlar. Ancak biz onları unutmayacağız” dedi. 

	 

	Bedlîs’te 2013’te, 1990-2010 yılları arasında çatışmalarda yaşamını yitiren gerilla cenazelerinin defnedildiği Garzan Mezarlığı’nın talan edilmesinin üzerinden 8 yıl geçti. Mezarlığın yerle bir edildiği, cenazelerin çalındığı alan bugün kırılmış, içi boş mezar taşları ve betonlarla çevrili. 

	 

	Diyalog sürecinde kurulan mezarlık alanı, sadece bir mezarlık alanı olmaktan öte, akademi, cami ve toplanma alanları vardı. Garzan, Kürdistan’ın dört bir tarafından Bedlîs’e gelip çatışmalarda yaşamını yitiren PKK’lilerin defnedildiği bir alandı. Yüzlerce ailenin emeğiyle bir mezarlık alanı haline getirilen Garzan’ın inşasında genç, kadın ve yaşlı olmak üzere yüzlerce insan yer almış, kimisinin boyadığı, kimisinin tuğla dizdiği kolektif bir inşa süreciyle son halini almıştı. 

	 

	CENAZELERDEN KALAN KEMİKLER ÇALINMIŞTI

	 

	İsmini üzerine kurulduğu sıra dağlardan alan Garzan Mezarlığı, Oleka Jêr ve Oleka Jor köylerinin arasında yer alıyor. Yıkımdan önce 267 cenazenin bulunduğu Garzan, sık sık hava bombardımanlarıyla hedef alınmış ancak büyük yıkım ve saldırı 8-18 Aralık 2017 tarihinde gerçekleşmişti. Diyalog sürecinin sona ermesiyle devletin saldırıları da arttı. Hava saldırılarıyla hedef alınan mezarlık alanını korumak isteyen Bedlîsli yurttaşlar, Garzan’da çadır kurup nöbet tuttu. 

	 

	Ancak 2017’de kepçelerle bölgeye giren askerler, mezarlığı yıkıp talan ederek, cenazelerden geriye kalan kemiklere de el koydu. 19 Aralık 2017’de mezarlığa giden aileler kemiklerin çalındığı öğrendi. Çalınan kemikler İstanbul’da Kilyos’a götürülerek ve ahlaki değerler yok sayılarak burada kaldırımlara gömüldü. Bu olay yakın tarihin en büyük travmatik olaylarından biri olarak hafızalara kazındı. 

	 

	8 YIL SONRA İLK DEFA XERZAN’DALAR

	 

	Bedlîs Barış Anneleri Meclisi üyesi Meryem Korkmaz ile Kobanê’de yaşamını yitiren ve 2017’de cenazesi Garzan’dan çıkarılarak Kilyos’ta kaldırıma gömülen Dilan Bingöl’ün annesi Netice Bingöl, 8 yıl sonra ilk defa mezarlığını ziyaret etti. Netice Bingöl, “Kızım ve onunla birlikte caminin bulunduğu köşeye defnedilen cenazelerin çoğu Rojava’dan gelmişti. Şimdi baktığında burada eskiden bir mezarlık olduğunu bile anlayamıyorsun. Mezarlığı harap ettikten sonra kepçeyle toprağın altını üstüne getirdiler. Hemen yukarıda cami vardı ve içi kuran doluydu. Camiyi de içindekilerle tümden yaktılar. Artık tanınmayacak halde” dedi. 

	 

	‘UNUTMAYACAĞIZ’

	 

	Meryem Korkmaz, “Onları unutalım diye özellikle mezar taşlarındaki isimleri kırmışlar. Ancak biz onları unutmayacağız. İlk saldırı haberinde Tetwan’dan 2 bine yakın kişiyle buraya gelmek istedik. Önümüzü kestiler ve mermi yağdırdılar. Araçları bırakarak yürüyerek ormanlık alandan mezarlığa ulaştık. Buranın bombalandığını gördük. Sêrt’ten de aileler gelmişti. Bir süre sonra da cenazelerin çalındığın öğrendik. Kemiklere bile büyük bir tahammülsüzlüğün olduğu ve talan edilmiş bir mezarlıkla karşı karşıyayız. 20 sene cenazelerimizi bekledik. Aldık ve buraya defnettik ama kemikleri dahi buradan çıkarıp aldılar" diye belirtti. 

	 

	Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan'ın başlattığı sürece de işaret eden Meryem Korkmaz, yaşadıkları ve kendilerine yaşatılan tüm acılara karşı Kürt halkının samimiyetle hep barış eli uzattığını hatırlatarak, "Biz kimsenin böyle acılar yaşamasını istemiyoruz. Bundan sonra da böyle acılar yaşanmasın diye çabalıyoruz” diye konuştu. 

	 

	'KORKUNÇ BİR GECEYDİ'

	 

	Oleka Jor köyünde yaşayan Zühre Elmas, mezarlığın talan edildiği geceyi işaret ederek, "Köyde sokağa çıkma yasağı vardı. Komşumuza dahi gidemiyorduk. Korkunç bir geceydi. Umarım bir daha yaşanmaz. Bir daha bu coğrafyada bunlara şahitlik etmeyiz" diye konuştu. 

	 

	MA / Ceylan Şahinli