Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Merkez Yürütme Kurulu (MYK), 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen Mereş merkezli depremlerin üzerinden 30 ay geçmesine rağmen kentlerin yeniden inşası, eğitim durumu ve olası afetlere hazırlıktaki sorunlara dair hazırladıkları raporu yayınladı.

 

Hatay’da kalıcı konutların yalnızca üçte birinin teslim edildiği ve teslim edilen konutlarda yol, su, elektrik ve kanalizasyon altyapısının tamamlanmadığı belirtilen raporda, eğitim alanında eksikliklerin ve yetersizliklerin devam edildiği de vurgulandı. Raporda, “Kentte yeni okullar açılmış, birçok okulda onarım yapılmış olsa da bazıları ikili öğretime geçmiş, bazı binalar ise birkaç okul tarafından ortak kullanılmaktadır. Personel eksikliği ciddi bir sorundur: okulların temizliği kaderine terk edilmiştir. Bu nedenle velilerden ‘bağış’ adı altında ücret toplanmaktadır. İhtiyaç olmasına rağmen bazı mahallelere okul yapılmamakta, mevcut binalar başka kurumlara devredilmektedir. Şantiyeye dönüşen okul çevreleri, ağır araç trafiği ve açık kanalizasyon hatları çocukların güvenliğini tehlikeye sokulmaktadır” denildi.

 

SEMSÛR’DA EŞİTSİZLİK 

 

Semsûr’da 2025 Eylül itibarıyla sadece 8 prefabrik ve 1 konteyner okulda eğitim yapıldığı ve eksikliklerin devam edildiğinin altı çizilen raporda, “İkili öğretim devam etmekte, kalabalık sınıflar ve yetersiz donanım eğitimin niteliğini düşürmektedir. 6 bin konut teslim edilmesine rağmen altyapı sorunları nedeniyle birçok aile taşınamamış, 13 bin 800 öğrenci taşımalı eğitime devam etmektedir. Öğrencilerin yüzde 62’si beslenme desteği alamazken, ortaokul ve liselilerin yüzde 48’inin internet veya cihaz erişimi yoktur. Yetersiz beslenme ve eksik psikososyal destek öğrenme sürecini olumsuz etkilemektedir. Sorun yalnızca fiziki koşullarla sınırlı değildir. Anadilde eğitim hakkı yok sayılmakta, MESEM uygulamalarıyla çocuk emeği sömürülmektedir. Örgün eğitime devam oranı düşmüştür” ifadeleri yer aldı. 

 

KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİME DEVAMI AZALDI

 

Mereş kırsalındaki kız çocuklarının eğitim devamlılığının azaldığı, devamsızlık ve erken yaşta zorla evliliklerin arttığına dikkat çekilen raporda, “Aradan geçen zamana rağmen 5 konteyner okulda eğitim devam etmekte, şehir merkezinde ikili öğretim sürmektedir. Prefabrik yapılar geçici çözüm olarak sunulsa da kalabalık sınıflar ve sağlıksız koşullar eğitimin niteliğini düşürmektedir. Bugüne dek 61 okul ve 943 derslik açılmış, 105 okulun yapımı ve 39 okulun güçlendirmesi sürmektedir. Ancak konteynerlere bel bağlanması, kalıcı çözümlerden uzak maliyet odaklı bir anlayışın göstergesidir. Deprem, eğitimdeki eşitsizlikleri de büyütmüştür” vurgusu yapıldı.

 

DİĞER İLLERDEKİ DURUM

 

Depremden etkilenen diğer şehirlerdeki güncel bilgiler ise şöyle sıralandı: “Adana’da hasarlı 35 okulun durumu gizlenirken, riskli binalarda eğitim devam ettiriliyor. Urfa’da 140 okulun yarısı tamamlandı, öğretmen açığı 12 bine ulaştı. Osmaniye’de kalıcı çözümler üretilmedi, kent toz ve gürültüye terk edildi. Kilis’te 36 okul yıkıldı, yalnızca 18 okul yapıldı. Diyarbakır’da yeni konutların dağıtımı şeffaf değil, ulaşım sorunları sürüyor. Gaziantep’te altyapı sorunları çözülemedi, konteyner okullarda eğitim devam ediyor. Elazığ’da ise okul inşaatları ve konut teslimleri gecikiyor.”

 

EĞİTİM SEN’İN TALEPLERİ

 

Eğitim Sen, deprem bölgelerindeki sorunların siyasi tercihlerden kaynaklandığını vurgulayarak şu talepleri sıraladı:

 

“*Konteyner okullar kapatılmalı, depreme dayanıklı okullar hizmete alınmalı.

 

*Her öğrenciye ücretsiz yemek, temiz su, kırtasiye, dijital erişim ve ulaşım desteği sağlanmalı.

 

*Eğitim emekçilerine güvenceli, kadrolu istihdam sağlanmalı; geçici modellere son verilmeli.

 

*Norm kadro adaleti sağlanmalı, barınma sorunları için lojman ve kira desteği getirilmeli.

 

*MESEM ve çocuk emeği sömürüsü durdurulmalı, mevsimlik işçi çocuklar için telafi eğitimleri düzenlenmeli.

 

*Kamu kaynakları rant projelerine değil, kamusal, bilimsel, laik ve anadilinde eğitime aktarılmalı.

 

*Acele kamulaştırmalar durdurulmalı, okul çevrelerinde güvenlik önlemleri alınmalı.

 

*Güvenli ve sağlıklı barınma hakkı güvence altına alınmalı.

 

*Beklenen depremlere karşı afet hazırlık planları yapılmalı, tatbikatlar düzenlenmeli.”