Aktîvîst Noruzî: Jin, jiyan, azadî bi dîrok û têkoşîna xwe ve ket dilê Îranê

  • jin
  • 09:01 12 Îlon 2024
  • |
img

NAVENDA NÛÇEYAN - Aktîvîst Shaghayegh Noruzî destnîşan kir ku li Îranê pirsgirêka bingehîn ne por an jî cil û berg in lê rejîma ku ser laşê jinê desthilatê ava dike ye û wiha got: “Felsefeya 'Jin, jiyan azadî' ya li Kurdistanê derketî, gihişt dilê Îranê Tehranê."  

Jîna Emînî (22) ya ji rojhilatê Kurdistanê di 13’ê îlona 2022’an de li paytexta Îranê Tehranê bi hinceta "Li gorî rêgezên îslamê serê xwe negirtiye” hate binçavkirin. Dema ji navenda binçavkirinê birin nexweşxaneyê, di 16’ê îlonê de jiyana xwe ji dest da. Pêla berxwedanê ya piştî mirina Emînî li Kurdistanê dest pê kir, belavî çar aliyên cîhanê bû. Bi milyonan mirovên xwedî nasname, bawerî, fikr, raman, rêxistinkirî û nerêxistinkirî tev li vê berxwedanê bûn û li dora dirûşma “Jin, jiyan azadî” civiyan. Qadên têkoşînê yên têkoşeran cuda jî be, armanca hemû têkoşeran bû azadî. 
 
Ji avakarên tevgera “Me Too” aktivîst Shaghayegh Noruzî der barê geşedanên di salvegera qetilkirina Emînî de hatine jiyîn û felsefeya “Jin, jiyan, azadî” ji ajansa me re axivî.
 
FELSEFEYA ‘JIN, JIYAN, AZADÎ’
 
Aktivîsta mafên jinan Noruzî ya neçar maye ku çend sal berê ji welat derbikeve, destnîşan kir ku di demên cuda de gelek serhildan çêbûne, bi qasî serhildana 2 sal beriya niha bi bandor nebûye û wiha got: “Li Îranê di mijarên cur bi cur de gelek serhildan çêbûn. Lê belê yek ji van felsefeya serhildana 2 sal beriya niha di nava xwe de nehewand. Ev felsefe xwe dispêriya felsefeya ‘Jin, jiyan, azadiyê’. Ev felsefeya li Kuridstanê derketiye, giranî û girîngiya dîroka xwe girt ser xwe û xwe gihand dilê Tehrana Îranê û mirovan li dor mijara zextan de anî cem hev. Yek ji bandora vê dirûşmê ya girîng jî tevgerên jin û karkeran, li dijî zextên kir yek. Rê li ber armanca hevpar vekir. Bi vî awayî di dilê civakê de, ser mijarên zayenda civakî û zextên zayendî mutabakatek ava kir.” 
 
‘MÊRAN LI SER XWE DA RAPIRSÎNKIRIN’
 
Noruzî diyar kir ku çalakiyên bi mehan dom kirine, mêran li ser xwe daye rapirasînkirin û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Mêr jî tev li serhildanê bûn û hinekî wan felsefeya ‘Jin, jiyan, azadiyê” qayîl bûn. Jinên kurd ên bi salan e ji bo vê felsefeyê têxin meriyetê têdikoşin,zext li ser mêran ava dikin ku zayendiya civakî li berçav derbas bikin. Lê belê tevgerên jinan ên li Îranê ewqas bi hêz nebûn.” 
 
‘JIN REJÎMÊ DITIRSÎNIN’
 
Noruzî da zanîn ku jin li Îranê di bin zextên giran de têkoşînê didin meşandin û wiha pê de çû: “Divê dema em behsa Îranê dikin zanibin ku em qala welatekî ku zayendî û cihêkariya zayendî bi awayekî kûr bûye perçeyekî jiyanê fêm bikin. Tundiya zayendî her roj nasnemeya herî xizan û herî zêde tê îstîsmarkirin, jinan dibizdîne. Ne li malê, ne li kolanê, ne li kargehê, ne jî li zanagîngehê qadên wan ên ewle nîn in. Nikarin xwe bigihinîn edaletê, mafê wan xwedî zarokbûnê jî ne di destê wê de ye. Divê têkoşîna jinên li welat di vê çarçoveyê de bê destgirtin. Ji mafê kurtajê heya têkoşîna li dijî tundiya zayendî di hemû mijaran de me kampanya meşandin, me hewl da ku şêwazên herî bîrdozî têxin meriyetê lê belê em her carê bi zextên giran re rû bi rû man. Lewma li gorî min serhildana gefa herî mezin a ji bo rejîmê, serhildana têkoşîna wekheviya zayenda civakî ye. Ji ber wê ewqas ji serhildana “Jin, jiyan, azadî” ditirsin.” 
 
Di berdewama axaftina xwe de Noruzî bi bîr xist ku mijar tu caran nebû por û xwekirina cilan û ev tişt  gotin: “Mesele ev e ku ev rejîm hebûna xwe bi ser kontrolkirina bedena jinan didomîne. Gelek girîng e ku em vê kontolê ji destê wan bistînin û bigirin destê xwe.” 
 
‘REFORMÎST NEŞIYAN REWŞÊ BAŞTIR BIKIN’
 
Noruzî bi bîr xist ku tevî endamê reformîst Mesud Pezeşkiyan li Îranê wek serokkomar hate hilbijartin û bilêv kir ku reformîst ev demeke desthilatê bi dest xistine. Noruzî da zanîn ku ev demek e reformîst derbarê mafên jinan de tu guherîn pêk neanîne, wiha domand: “Reformîst û reformîzm perçeyekî hevpar ên gelê Îranê ne, demekî ku di nav mirovan de hêviya guherandina pergalê da avakirin. Mirov ji bo ku cihêkariya qanûnan ji holê rakin, reformîstan anîn desthilatê. Lê belê wekî ku hûn jî dizanin, rejîm di nava komên civakê de cihêkariyan ava dike û xwe mezin dike.” 
 
‘BINGEH ABDULLAH OCALAN E’
 
Noruzî bal kişan ser felsefeya “Jin, jiyan, azadiyê” û anî ziman bingeha vê felsefeyê Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan û kurd in û gotinên xwe wiha bi dawî kir: “Fêmkirina bingeha vê felsefeyê, ne tenê teslîmkirina mafê gelê Kurdistanê û Abdullah Ocalan e, di heman demê de fêmkirina bê ka bersiva kîşan pêdiviyan dide jî girîng e. Abdullah Ocalan piştî tecrubeyekî girîng a siyasî, fêm kir kir ku divê girîngiyê bidin zayend û cihêkariya zayendiyê. Taybetî jî dît ku jin çînekî ku rastî cihêkariyê tê ye û ji bo mafên wan têkoşiya. Dawiya dawî dît ku bi qasî ku mafê jinan ê temsîlkirinê neyê naskirin, dê gelê kurd azadî û rizgariya xwe bi dest nexe. Ev yek di welatekî wekî Kurdistanê de keşfekî mezin bû. Ev jîn jî, di çarçoveya vê felsefeyê de, ji bo mafên xwe bi dest bixin têkoşiyan. Lewma dema em li bingeha vê diruşmê dinêrin, bi gelek dersan û girêdaneke dîrokî dibînin. Ji ber wê ev dirûşm ji bo destgirtina mijarên li Rojhilata Navîn nexşerêyeke efsûnî ye.” 
 
MA / Berûvan Kûtlû

Sernavên din

03/10/2024
11:43 Li Serêkaniyê yek jê zarok du kes hatin binçavkirin
11:30 Li wargeha KYK’ê mirina biguman
11:21 ENAG û TUÎK’ê daneyên enflasyonê eşkere kirin
11:20 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:19 Ji heman malbatê 7 jê zarok 9 kes hatibûn qetilkirin: Faîl nehatin cezakirin
10:41 Rapora Raportorê Tirkiyeyê Schennach: Divê biryarên AÎHM’ê werin sepandin
10:37 Rapora DFG’ê ya meha îlonê: 5 binçavkirin, 2 girtin, 6 doz
10:34 Rojnamevan Dîcle: Serkeftina YNK’ê dê darbeyeke mezin li Tirkiyeyê bide
10:33 Rojnameger Ûrmiye: Îran di bin zextekî giran de ye
10:09 Cenazeyê Kuday anîn Mêrdînê
10:08 Fikra 'azadiyê' ya Abdullah Ocalan bû îlham
10:05 Malbata Dîlan Yildirimê: Ev cînayet e, ne xwekuştin e!
09:54 Hevdîtina dawî ya li Îmraliyê: Ez ê derê veguherînim cihê çareseriyê
09:33 Dayik Nezîre Bîrlîk: Haci Lokman bi kuştinê xelas nabin
09:24 'Ji bo azadiyê em ê li Amedê bin’
09:16 Li Komeleya Lêkolînên Kurdî roja dawî ya serlêdanan 15'ê cotmehê ye
09:02 Hiqûqnas Schmidt: Divê Komîteya Wezîran Tirkiyeyê şermezar bike
09:01 Pêşmergeyê berê bang li PDK'ê kir: Ev ne pêşmergetî ye dev ji xiyanetê berdin
09:01 Bîlançoya astengî û qedexeya li ser kurdî: Zextên li ser zimanê kurdî didomin
09:00 Hevala wê têkoşîna wê vegot: Nagîhan xewna jinên bedeldayî pêk dianî
09:00 ROJEVA 3'YÊ COTMEHA 2024'AN
02/10/2024
23:59 Cenazeyê Kûday hat wergirtin: Heya tecrîd hebe wê tabût jig irtîgehan derkevin
23:56 Rojnamevan Gulistan Tara û Hêro Bahadîn li Silêmaniyê hatin bibîranîn
22:22 Jı Baroya Şirnexê şevbêrka dengbêjan
17:45 Kabaîş 6 roj in winda ye: Dê cîhaza lêgerînê bînin
16:50 Partiyên siyasî çûn serdana serokê AYM’ê: Rojev girtiyên nexweş bû
16:32 ÎHD: Kuday bi eşkereyî terkî mirinê kirin
16:18 Hewldana Edaletê ya li Dijî Tecrîdê bi rojnamegeran re civiya
16:13 Hate xwestin ku qanûna înfazê ya veguheriye cezakirinê bê guherîn
15:53 Li Xelfetiyê seferberiya paqijiyê hate destpêkirin
15:26 Bakirhan têkildarî silavdayina Bahçelî got: Em ê piştgiriyê bidin her gavên ji bo aştiya civakî tên avêtin
15:23 Ji Walîtiya Amedê daxuyaniya ‘pevçûnê’: Kesek mir
15:22 Gefxwarina rêveberên ÎHD’ê hat protestokirin
15:06 Berxwedana kedkaran a ‘di bacê de edalet’ didome
14:22 Ji bo rojnamevan Kara ya hate girtin bang hate kirin: Berdin
14:19 DAIŞ'ê êrişî leşkerên Iraqê kirin: 4 leşker hatin kuştin
14:13 Di hevdîtina parêzer û CPT’yê de rapora Îmraliyê hat rojevê
13:53 Bijîşk li Hidistanê ji bo 'edaletê' carek din daketin qadan
12:42 Bakirhan ji bo şerê li Rojhilata Navîn got: Çareserî, Neteweya demokratîk e
12:22 Girtî hem derb kirin hem jî cezayê hefsê lê birîn
11:16 Kuday ê ku li girtîgehê hat qetilkirin: Her ku zilm bidome wê berxwedan jî bidome
10:58 HABER-SEN: Li PTT’ê xebatkar kêm in lê kar zêde ye
10:35 Roj bi roj xwedîderketina li daxwaza 'Ji Abdullah Ocalan re Azadî'
10:33 Girtiyê nexweş Kuday jiyana xwe ji dest da
10:07 Polîsan û VEDAŞ’ê li Geverê bi ser taxê de girtin
09:28 Têkoşîna 'edaletê' ya 32 salan a zarokê bavekî winda
09:01 Piştî komployê tecrîd: Li Îmraliyê di her kêliyê de binpêkirin tên kirin
09:01 Jiyan û hunera ‘Mîrê Ribabê’ Miradê Kinê kir pirtûk
09:00 Li Wanê dê bi hezaran kes biherikin mitînga ‘azadiyê’
09:00 ROJEVA 2'YÊ COTMEHA 2024'AN
01/10/2024
19:38 Xebatên lêgerînê yên ji bo Kabaîşê di roja 4’an de berdewam kirin
19:06 Surfest bi lîstikên kolanê didomin
18:32 Çalakiya ‘deng bide azadiyê’: Em tecrîdê qebûl nakin
16:37 Çalakiya greva birçîbûnê ya li girtîgehên Îranê pêl bi pêl belav dibe
16:30 Meclis hate vekirin: DEM Partî ranebû ser pêyan
16:19 Sîlvan Belediyespor hate avakirin
15:31 Di lêpirsîna tecawiza li zarok de 10 kes hatin girtin
15:20 Ji Daghan ê girtî bo dadgehê: Tu hêzek we ya ku min bidarizîne nîn e
15:15 Hîzbullahê ‘operasyona bisînor a bejahî’ derewand
14:55 Du kurên AKP’iyekî ku gumanbarên cînayetê ne 13 roj in nehatine girtin
14:31 Bernameya bîranîna Komkujiya Garê hat eşkerekirin
14:30 Meclisa Parêzerên Ciwanan ‘tarîfeya heqdestê’ şermezar kir
13:35 Şerîf Mesûtoglû yê girtî dest bi greva birçîbûnê kir
13:28 Cerdevanan bi çekan êriş kirin: 11 kes birîndar bûn
13:26 Girtiyê li dijî binpêkirinan di çalakiyê de: Bila malbat li girtîgehê bigerin
12:54 Zaroka 12 salî ya li Amedê winda bûbû hate dîtin
12:48 Tehliyeya Tursun ê 32 salan girtî ye cara 4’an hate taloqkirin
12:39 Cezayên pereyan li kesê ku nêçîra kewan dikir hat birîn
12:30 Xebatên lêgerînê yên zaroka winda didomin
12:04 Partiya Sosyal Demokrat a Alman serdana DEM Partiyê kir
11:38 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
11:30 DEM Partî: Divê Meclis bibe meclis çareserkirina pirsgirêka kurd
11:19 Binpêkirinên li girtîgehên Serhedê zêde dibin
11:12 Li Aydinê jinek hate qetilkirin
10:21 Hêrsa kurdan a li dijî komployê
09:47 Ji bo 17 bajaran hişyariya barîna zêde hate kirin
09:46 Li Şirnex û Erziromê bi ser malan de girtin: 6 kes hatin binçavkirin
09:14 Ji bo kampanyaya ‘Ji Ocalan re azadî’ banga tevlibûna çalakiyan hate kirin
09:13 Kabaîş ev 5 roj in winda ye: Divê her kes ji bo dîtina Rojînê seferber bibe
09:09 Mamosteyê zimanê kurdî: Wê têkoşîna me ya ziman bidome
09:08 Zimanzan Tan: Divê şaredarî pêşengiya xebatên zimanê kurdî bikin
09:04 Li Stenbolê seferberiya mitînga ‘Azadiyê’: Em berê xwe bidin Amedê
09:01 Girtîgehê bi hinceta ‘navtêdanê dike’ meqapê desteser kir!
09:00 ROJEVA 1'Ê COTMEHA 2024'AN
30/09/2024
20:57 Li Surfestê kargeha ji bo zarokan
20:55 Endamên Koma Hevra serbest hatin berdan
20:53 Xebatên lêgerînê yên ji bo Kabaîşê 4 roj li pey xwe hiştin
19:55 3 hezar û 230 kes ji Lubnanê hatin Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê
16:34 Endamên Koma Hevra ji ber stranên kurdî hatin binçavkirin
16:07 Çalakiya ‘Deng bide azadiyê’: Tecrîd sûcê li dijî mirovahiyê ye
15:52 Wekîlê AKP’ê îstîfa kir
15:30 Xwendekara dibistana amadehî ya winda bûbû hate dîtin
15:29 Ji Bayraktarê daxuyaniya hevkariya bi Îsraîlê re: Em pê serbilind in
15:26 Çawişê pispor ê bi tiryakê hate girtin hat binçavkirin
15:24 Jinan ji bo Rojîn Kabaîş bang kir: Bila aqûbeta Rojîn jî nebe mîna aqûbeta Gulistan
15:00 Li Nepalê lehî û hezaz: Herî kêm 192 kesan jiyana xwe ji dest dan
14:45 Li Hênê şahiya zarokan hat lidarxistin
14:29 Tundiya li ser kedkarên tenduristiyê hat protestokirin
14:18 Operasyona leşkerî ya li Pîranê didome
13:49 Bavê S.T. a bi darê zorê hatibû revandin: Gefa kuştinê li me dixwin