Aktîvîst Noruzî: Jin, jiyan, azadî bi dîrok û têkoşîna xwe ve ket dilê Îranê

  • jin
  • 09:01 12 Îlon 2024
  • |
img

NAVENDA NÛÇEYAN - Aktîvîst Shaghayegh Noruzî destnîşan kir ku li Îranê pirsgirêka bingehîn ne por an jî cil û berg in lê rejîma ku ser laşê jinê desthilatê ava dike ye û wiha got: “Felsefeya 'Jin, jiyan azadî' ya li Kurdistanê derketî, gihişt dilê Îranê Tehranê."  

Jîna Emînî (22) ya ji rojhilatê Kurdistanê di 13’ê îlona 2022’an de li paytexta Îranê Tehranê bi hinceta "Li gorî rêgezên îslamê serê xwe negirtiye” hate binçavkirin. Dema ji navenda binçavkirinê birin nexweşxaneyê, di 16’ê îlonê de jiyana xwe ji dest da. Pêla berxwedanê ya piştî mirina Emînî li Kurdistanê dest pê kir, belavî çar aliyên cîhanê bû. Bi milyonan mirovên xwedî nasname, bawerî, fikr, raman, rêxistinkirî û nerêxistinkirî tev li vê berxwedanê bûn û li dora dirûşma “Jin, jiyan azadî” civiyan. Qadên têkoşînê yên têkoşeran cuda jî be, armanca hemû têkoşeran bû azadî. 
 
Ji avakarên tevgera “Me Too” aktivîst Shaghayegh Noruzî der barê geşedanên di salvegera qetilkirina Emînî de hatine jiyîn û felsefeya “Jin, jiyan, azadî” ji ajansa me re axivî.
 
FELSEFEYA ‘JIN, JIYAN, AZADÎ’
 
Aktivîsta mafên jinan Noruzî ya neçar maye ku çend sal berê ji welat derbikeve, destnîşan kir ku di demên cuda de gelek serhildan çêbûne, bi qasî serhildana 2 sal beriya niha bi bandor nebûye û wiha got: “Li Îranê di mijarên cur bi cur de gelek serhildan çêbûn. Lê belê yek ji van felsefeya serhildana 2 sal beriya niha di nava xwe de nehewand. Ev felsefe xwe dispêriya felsefeya ‘Jin, jiyan, azadiyê’. Ev felsefeya li Kuridstanê derketiye, giranî û girîngiya dîroka xwe girt ser xwe û xwe gihand dilê Tehrana Îranê û mirovan li dor mijara zextan de anî cem hev. Yek ji bandora vê dirûşmê ya girîng jî tevgerên jin û karkeran, li dijî zextên kir yek. Rê li ber armanca hevpar vekir. Bi vî awayî di dilê civakê de, ser mijarên zayenda civakî û zextên zayendî mutabakatek ava kir.” 
 
‘MÊRAN LI SER XWE DA RAPIRSÎNKIRIN’
 
Noruzî diyar kir ku çalakiyên bi mehan dom kirine, mêran li ser xwe daye rapirasînkirin û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Mêr jî tev li serhildanê bûn û hinekî wan felsefeya ‘Jin, jiyan, azadiyê” qayîl bûn. Jinên kurd ên bi salan e ji bo vê felsefeyê têxin meriyetê têdikoşin,zext li ser mêran ava dikin ku zayendiya civakî li berçav derbas bikin. Lê belê tevgerên jinan ên li Îranê ewqas bi hêz nebûn.” 
 
‘JIN REJÎMÊ DITIRSÎNIN’
 
Noruzî da zanîn ku jin li Îranê di bin zextên giran de têkoşînê didin meşandin û wiha pê de çû: “Divê dema em behsa Îranê dikin zanibin ku em qala welatekî ku zayendî û cihêkariya zayendî bi awayekî kûr bûye perçeyekî jiyanê fêm bikin. Tundiya zayendî her roj nasnemeya herî xizan û herî zêde tê îstîsmarkirin, jinan dibizdîne. Ne li malê, ne li kolanê, ne li kargehê, ne jî li zanagîngehê qadên wan ên ewle nîn in. Nikarin xwe bigihinîn edaletê, mafê wan xwedî zarokbûnê jî ne di destê wê de ye. Divê têkoşîna jinên li welat di vê çarçoveyê de bê destgirtin. Ji mafê kurtajê heya têkoşîna li dijî tundiya zayendî di hemû mijaran de me kampanya meşandin, me hewl da ku şêwazên herî bîrdozî têxin meriyetê lê belê em her carê bi zextên giran re rû bi rû man. Lewma li gorî min serhildana gefa herî mezin a ji bo rejîmê, serhildana têkoşîna wekheviya zayenda civakî ye. Ji ber wê ewqas ji serhildana “Jin, jiyan, azadî” ditirsin.” 
 
Di berdewama axaftina xwe de Noruzî bi bîr xist ku mijar tu caran nebû por û xwekirina cilan û ev tişt  gotin: “Mesele ev e ku ev rejîm hebûna xwe bi ser kontrolkirina bedena jinan didomîne. Gelek girîng e ku em vê kontolê ji destê wan bistînin û bigirin destê xwe.” 
 
‘REFORMÎST NEŞIYAN REWŞÊ BAŞTIR BIKIN’
 
Noruzî bi bîr xist ku tevî endamê reformîst Mesud Pezeşkiyan li Îranê wek serokkomar hate hilbijartin û bilêv kir ku reformîst ev demeke desthilatê bi dest xistine. Noruzî da zanîn ku ev demek e reformîst derbarê mafên jinan de tu guherîn pêk neanîne, wiha domand: “Reformîst û reformîzm perçeyekî hevpar ên gelê Îranê ne, demekî ku di nav mirovan de hêviya guherandina pergalê da avakirin. Mirov ji bo ku cihêkariya qanûnan ji holê rakin, reformîstan anîn desthilatê. Lê belê wekî ku hûn jî dizanin, rejîm di nava komên civakê de cihêkariyan ava dike û xwe mezin dike.” 
 
‘BINGEH ABDULLAH OCALAN E’
 
Noruzî bal kişan ser felsefeya “Jin, jiyan, azadiyê” û anî ziman bingeha vê felsefeyê Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan û kurd in û gotinên xwe wiha bi dawî kir: “Fêmkirina bingeha vê felsefeyê, ne tenê teslîmkirina mafê gelê Kurdistanê û Abdullah Ocalan e, di heman demê de fêmkirina bê ka bersiva kîşan pêdiviyan dide jî girîng e. Abdullah Ocalan piştî tecrubeyekî girîng a siyasî, fêm kir kir ku divê girîngiyê bidin zayend û cihêkariya zayendiyê. Taybetî jî dît ku jin çînekî ku rastî cihêkariyê tê ye û ji bo mafên wan têkoşiya. Dawiya dawî dît ku bi qasî ku mafê jinan ê temsîlkirinê neyê naskirin, dê gelê kurd azadî û rizgariya xwe bi dest nexe. Ev yek di welatekî wekî Kurdistanê de keşfekî mezin bû. Ev jîn jî, di çarçoveya vê felsefeyê de, ji bo mafên xwe bi dest bixin têkoşiyan. Lewma dema em li bingeha vê diruşmê dinêrin, bi gelek dersan û girêdaneke dîrokî dibînin. Ji ber wê ev dirûşm ji bo destgirtina mijarên li Rojhilata Navîn nexşerêyeke efsûnî ye.” 
 
MA / Berûvan Kûtlû

Sernavên din

14/10/2024
14:52 Rojnamevan Salaz li ser gora xwe hat bibîranîn
14:36 Wezîrê Dadê: Îdianameya cînayeta Narîn Guranê li ber amadebûnê ye
14:03 Ji DBP’ê daxuyaniya mitîngê: Gelan berpirsyarî dan muxatabên çareseriyê
13:29 Karkerek din ê ku di teqîna fabrîqayê de birîndar bûbû mir
13:25 Polîsan êrişî karkerên Fernasê kirin
13:02 Edîtora ETHA’yê Gayip hate binçavkirin
12:45 Li Artvînê piştî baranê rêyên gundan hatin girtin
12:44 Temellî: Heke pêvajo dest pê bike wa Îmrali li wir e
12:33 Kesên li Stenbolê hatibûn binçavkirin hatin berdan
12:02 Li Nexweşxaneya Dewletê ya Esenyûrtê şewat derket
11:59 Siyasetmedarên baskî piştgiriya kampanyaya 'Ji Ocalan re azadî' kirin
11:18 Ji bo Fîncanci biryara anîna bi darê zorê hate dayin
10:55 Bogûrcû yê li Qoserê hatibû binçavkirin di girtîgehê de jiyana xwe ji dest da
10:46 ROJNEWS'ê belgeyek din a hevkariya bi Tirkiyeyê re derxist holê
10:21 AYM: Gotina ‘Bijî Serok Apo’ di çarçoveya azadiya xweîfadekirinê de ye
10:20 Beşdarên mitînga ‘azadiyê’: Em ê ji bo azadiyê dev ji berxwedana xwe bernedin
09:48 Li Şaredariya Midyadê ya AKP’î 60 milyon lîre hatine dizîn
09:38 Mehmet Ocalan: Bi mezinkirina têkoşînê re em ê bikarin encamê bi dest bixin
09:00 Teorîsyena hunerê Bakçay: Herêmîbûn li dijî neolîberalîzmê derfetê berxwedanê dide
09:00 Ji pirsa strana ‘Zindana Amedê’ re bersiva Guernicayê: We çêkir
09:00 Ji nameya ku beriya 4 salan hate şandin ve çi hate guherîn?
09:00 ROJEVA 14'Ê COTMEHA 2024'AN
08:58 Li Kolikê bi ser malan de hate girtin
08:31 Ciwan bi daxwaza ‘Ji Abdullah Ocalan re azadî’ meşiyan
08:23 Abdullah Oncel dîsa bû serokê Baroya Rihayê
08:15 Xwebûn bi manşeta 'Kurdîstan kerdo rantîstan' derket
13/10/2024
22:56 Hîzbûllahê êrişî Îsraîlê kir: Herî kêm 67 leşker birîndar bûn
21:50 Gundê Minbicê yê Ewn Dadat hate topbarankirin
21:16 Rojnews dê sibê belgeyên ‘xiyanetê’ yên PDK’ê biweşîne
21:06 Şaneşîna xaniyê di erdhejê de xesar gihiştibûyê hilweşiya: 2 kes mirin
20:27 Li Şirnexê 7 herêm weke ‘Herêma ewlehiyê’ hatin îlankirin
20:12 Li Şirnexê mirina biguman a jinekê
19:47 Serokên nû yên baroyên Êlih, Mêrdîn û Enqereyê diyar bûn
19:28 Dosyayên rojnamevanên jin ji saziya înfazê re hatin şandin
19:18 DFG’ê û MKG’ê bertek nîşanî derbkirina rojnamevanan da
18:59 Ji roja ‘azadiyê’ ya Amedê çend nîşe
18:06 Serokê Baroya Amedê yê nû bû Abdûlkadîr Guleç
17:26 Piştî mitîngê meş hate lidarxistin: Bê Serok jiyan nabe
16:56 Bakirhan li Amedê bang kir: Navnîşana çareseriyê Îmrali û Meclis e
16:38 Meşa ‘Azadiyê’ hate silavkirin: Her der Amed her der berxwedan
16:33 Parêzerê herî dawî bi Ocalan re hevdîtin kirî: Deriyên Îmraliyê vekin
16:20 Hevserokê DEM Partiyê di cînayeta kar de jiyana xwe ji dest da
15:54 Parlamenterên DEM Partiyê rê li trafîkê girtin
15:49 Uçar: Rêya çareseriyê ji Îmraliyê re derbas dibe
15:25 Berxwedana Botaniyan encam girt: Gel ber bi Amedê ve kete rê
15:13 Li Amedê berxwedana ‘Azadiyê’
14:54 Wezareta Dadê ji bo astengkirina tehliyeya girtiyê 33 salan got ‘rast nîne’
14:27 Baskê Rihayê yê ‘Mitînga Azadiyê’ li Amedê dest bi meşê kir
14:22 Ciwan li Rezanê bi dirûşma ‘Azadiyê’ dimeşin
13:51 Ji Xana Axparê ber bi Amedê ve meşa ‘Azadiyê’
13:14 Li her çar aliyên Amedê daxwaza azadiya Abdullah Ocalan
12:59 Werîşe Mûradî dest bi çalakiya greva birçîbûnê ya bêdem kir
12:58 Xelkê Amedê ji bo mitînga ‘Azadiyê’ kom dibe
11:41 Li gelek baroyan hilbijartin dest pê kirin
10:58 Di qezaya trafîkê de 2 karker mirin û 13 jî birîndar bûn
10:50 Şemsa Bagdû: Heta faîl tên cezakirin dê têkoşîna me bidome
10:21 Li Bursayê cenazeyên 3 kesan hatin dîtin
10:20 Bi hezaran kes ji bo ‘Mitînga Azadiyê’ ber bi Amedê ve diherikin
10:00 Bertek nîşanî qetilkirina jinan dan: Bila edalet pêk were
09:48 Abdullah Ocalan: Ger dilê wan û çareseriyê hebe wê li hev rûnên, yan na merhebakirina sembolîk nabe
09:47 Meclis li hezar û 93 kesan qedexe ye
09:16 Bafel Talabanî: Em ê tişta li me tê ferzkirin biguherînin
09:00 ROJEVA 13’Ê COTMEHA 2024’AN
08:45 Hejmara 85’an a Kovara Jinê derçû
08:44 Ji bo 7 bajaran bi koda zer hişyariya barîna zêde hate kirin
08:15 Astengkirina ‘Mitînga Azadiyê’ hate protestokirin
12/10/2024
22:05 Ji astengiya polîsan re gotin 'Em ê bi berxwedanê bi ser bikevin'
19:52 Abdullah Findik bû serokê Baroya Şirnexê
16:45 Banga beşdariya mitînga ‘azadiyê’ li gelê Botanê hat kirin
16:37 Aldar Xelîl: Divê gelê Başûr dengê xwe bide kesên bikarin nûnertiya wan bikin
16:29 Grûba Parêzerên Netewperest êrişî parêzerên kurd kirin
15:32 Li Enqere û Stenbolê xwestin Hatîce Onaran bê berdan
15:01 Kongreya Baroya Amedê: Nêzîkatiya li hemberî Îmraliyê nayê qebûlkirin
14:15 Li çar bajaran li aqûbeta windayan hat pirsîn
14:06 Li Dîlokê dayikek û çar zarokên xwe hatin qetilkirin
13:57 Dayikên Şemiyê li aqûbeta 11 windayan pirsîn
13:38 Beriya mitînga ‘azadiyê’ astengî: Her der Amed her der berxwedan
12:59 Bakirhan soz da astengdaran: Em ê li Wanê û Mêrdînê jî daîreya xizmeta astengdaran ava bikin
12:45 Şofêrên TIR’an çalakî li dar xistin
12:38 Li Stenbolê coşa mitînga ‘azadiyê’
12:09 Kongreyên baroyên bajarên bakurê Kurdistanê dest pê kirin
11:27 Bultena Tecrîdê: 24 sal 7 meh û 28 roj in tecrîd tê sepandin
11:17 Li girtîgehan divê 'mafê tenduristiyê' dîl neyê girtin
10:44 Li mamosteya zimanê kurdî sê meh ceza hat birîn
09:55 Parlamenterên DEM Partiyê: Em ji bo azadiyê li Qada Îstasyonê bin
09:35 'Em ê tim li ser rêya Hevrîn Xelef bin'
09:34 Di serdegirtina malê de îşkence: Dîmen bi gefxwarinê jê birin e
09:33 Rihayî: Em ê bi awayê herî xurt beşdarî mitîngê bibin
09:01 Her gavên siyasetmedarên girtî sûc hatiye hesibandin
09:01 DEDAŞ li gundê ku ceyrana wê her tim qut dike li 'ceyrana qaçax' digere!
09:00 ROJEVA 12'Ê COTMEHA 2024'AN
11/10/2024
19:08 Hevserokê DBP'ê yê Dîlokê Ozhan hat girtin
18:01 Xebatên ji bo Kabaîşê destpêkirî di roja 14’an de ye
16:30 Ji Enqereyê banga ‘mitînga azadiyê’
16:04 Bakirhan: Em dikevin pêvajoyek nû, yê birêxistinkirî bi ser dikeve
15:33 Li Stenbolê 3 kes hatin girtin
15:32 Wezaretê bersiva qedexekirina ‘Pêşî Peya’ da: Ne li gorî standartan e!
15:13 Şaredariya AKP’ê gelek heywan qetil kirin
15:08 Hunermendê NÇM’ê Engîn Cengîz hat berdan
15:00 Xwegihandina 3 nûçe û parvekirinan hate astengkirin