Şahidên Newroza 1992’yan a Nisêbînê: Em deyndarên şehîdên xwe ne

img

MÊRDÎN - Şahidên Newroza 1992’yan a Nisêbînê ku 21 kes hatibûn qetilkirin û zêdetirî 100 kesan jî jiyana xwe ji dest dabûn, têkildarî banga dîrokî ya Abdullah Ocalan wiha gotin: “Divê hemû jin û hemû zilam bibin derwêşên vê manîfestoyê.”  

Îsal dê li bakurê Kurdistanê û Tirkiyeyê Newroz bi dirûşma “Rêbertiya Azad Civaka Demokratîk” bê pîrozkirin. Yek ji navendên pîrozbahiyan jî dê Mêrdîn be. Newroz dê li navenda Mêrdînê û navçeyên wê Midyad, Nisêbîn, Qoser, Dêrik, Stewr, Kerboran, Artuklu û Şemrexê bi girseyî bên pîrozkirin. Cejna Newrozê ji sala 1992’yan heta niha tevî komkujiyan jî bi girseyî tên pîrozkirin. Di sala 1992'yan de li Şirnex, Cizîr û navçeya Nisêbînê êrişî pîrozbahiyan hatin kirin û bi dehan kes hatin qetilkirin. Serokwezîrê demê Suleyman Demîrel beriya pîrozbahiyan gotibû; “Her kes dê Newrozê bi serbestî, di nava qeydên hiqûqê de pîroz bike.” Wezîrê Karên Hundir Îsmet Sezgîn jî piştî gotina Demîrel, gotibû; “Newroz qedexe ye, şewitandina lastîkan qedexe ye.” 
 
Tevî qedexeyan jî li Şirnex û navçeya wê Cizîrê û li navçeya Nisêbînê ya Mêrdînê gel daket qadan û pîrozbahî dest pê kir. Bi hezaran kesên li Şirnex û Cizîrê dixwestin Newrozê pîroz bikin, rastî êrişê hatin û nêzî sed kes hatin qetilkirin. Li Nisêbînê jî pîrozbahiyên bicoş hatin lidarxistin û tu êriş li ser nehatin kirin. Lê belê piştî êrişên li Şirnex û Cizîrê, Demîrel û Sezgîn derketin pêşberî kamerayan û spasiya xelkê Nisêbînê kirin. Xelkê Nisêbînê ku agahiya komkujiyê gihişt wan, bi hêrsa li dijî gotinên Îsmet Sezgîn, di 22’yê Adara 1992’yan de xwestin dîsa agirê Newrozê vêxin û li dijî komkujiyan daketin qadê. Bi hezaran kes li ser Pira Şehîdan a li ser Rûbarê Çagê kom bûn. Welatî hatin dorpêçkirin û polîsan êriş birin ser. Li gorî daneyên fermî, di êrişê de 16 kes û li gorî şahidan jî 21 kes hati qetilkirin û zêdetirî 100 kes jî birîndar bûn. 
 
'KOMKUJÎ HAT KIRIN’
 
Ji şahidên Newroza 1992’yan Cemal Uçar roja Newrozê wiha vegot: “Piştî daxuyaniya Îsmet Sezgîn, xelk li taxan kom bû. Panzeran dora me girtin û hişyarî didan. Li rexa din jî dengê guleyan dihat. Li ser vê yekê li ser pirê gel dirûşm berz kir. Panzera bang li komê dikir paşve çû. Panzereke din hat û da ser welatiyan. Welatî di bin panzerê de man û jiyana xwe ji dest dan. Li milê nexweşxaneyê amadekarî kiribûn. Dest bi gulebarankirina mirovan kirin. Li wir her kesî bi awayekî xwe diavêt erdê. Hin kesan xwe avêtin rûbarî, hin kesan xwe avêtin baxçeyên malan. Li pêş çavên me komkujiyeke mezin kirin. Di destê wan mirovan de çek tune bûn, ço tune bûn. Tenê xwestin mafê xwe yê protestoyê bi kar bînin. Hêj niha jî ji ber çavên min naçe, panzerê dida ser mirovan. Xwişka min jî wê demê di nava xwînê de mabû. Niha 41 salî ye û hêj niha jî wê rojê mîna îro dijî. Ez vê komkujiyê lanet dikim. Ji bîr nakim.” 
 
'DIVÊ BI COŞA BANGA OCALAN QAD BÊN TIJEKIRIN’ 
 
Uçar, da zanîn ku bi saya têkoşîna wan roja îro gel bi coşeke mezin Newrozên xwe pîroz dike û wiha pê de çû: “Bi saya têkoşîna wan rojan em îro bi ser dikevin, wekîlan dişînin Meclisê û Newrozan bicoş pîroz dikin. Divê em wan rojan ji bîr nekin. Heke ne ji berxwedana wan rojan bûya, em îro li vir nedibûn. Em ê Newroza îsal di meha Remezanê de pîroz bikin. Em li bendê ne ku tevahiya gelê me bicoş û bi cil û bergên xwe yên Kurdî tev li bibin. Coşa banga Rêbertiya me ku dê bi xwe re ji bo gelên Tirkiye û Rojhilata Navîn destkeftiyên mezin bîne, bi coşa destkeftiyên li Rojava divê em vê Newrozê pîroz bikin. Êdî dinya guherî. Lewma em banga Rêbertiyê di cih de dibînin. Weke şexs ez piştgiriyê didim vê bangê. Divê gelê me bi coşeke mezin dakeve qadên Newrozê û ji dil û can em piştgiriyê bidin pêvajoya Rêbertiyê daye destpêkirin.” 
 
'DIVÊ EM XWE DI NAV DE BIBÎNIN’
 
Ji şahidan Selîm Akinci jî qala bûyerên wê demê kir û got ku gava gelê Kurd a wê demê bûye gava têkoşîna azadiyê ya gelê Kurd. Akinci, wiha domand: “Beriya PKK’ê jî Kurdan Newroz rojeke girîng ditîin lê bi PKK’ê re ji her alî ve bû rojeke pîroz. Newroz, veguherîn serhildanan. Îro jî dê bi banga aştiyê ya Rêbertiyê bê pîrozkirin. Divê em tevek xwe di vê hemleya Rêbertiyê de bibînin. Divê em bi vî awayî nêz Newrozê bibin û pîrozbahiyeke mezin li dar bixin.”
 
'DIVÊ EM BIBIN DERWÊŞÊN MANÎFESTOYÊ’ 
 
Akinci, daxuyand ku Ocalan di sala 1993’yan de jî heman bang kiriye û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Di esasê xwe de her tiştek di bangê de zelal e. Ji her hevoka Rêbertiyê mirov dikare manîfestoyekê binivîse. Divê hemû jin û mêr bibin derwêşên vê manîfestoyê. Hewceye rê û rêbazên rêxistinî bixin meriyetê, bi nêzikatiyeke zanistî û akademîk bikevin nav gel. Êdî gelê Kurd li her aliyê cîhanê dijî. Em dikarin bibêjin vê tevgerê kesayet, şexsiyetek ji bo vî gelî ava ikir. Di serdema koletiyê Kurdan mirovahî ji xetereyeke mezin xelas kirin. Tu îro jî lê dinêrî, împaratoriya DAIŞ’ê bi saya Kurdan ji holê rabû. Heke li Ewropa û her dera cîhanê mirov bi rehetî maçan temaşe bikin, ev bi saya Kurdan e. Lewma divê em tevek xwe di manîfestoya Rêbertiyê de bibînin. Divê em van fikran bi gelê xwe re parve bikin. Dibe ku nêzikatiyên hestiyar çêbibin lê dema mirov Rêbertiyê dixwîne, wê demê ferq dike bê hemleyeke çiqasî mezin kiriye. Rêbertî, kî li gorî şert û mercên Kurd û Kurdistanê ji bo aştiyê amade be, pê re rûdine û nîqaş dike. Lewma divê gelê me li gorî vê hemleya Rêbertiyê nêzî Newrozê bibe. Divê aştiya mezin li qadên Newrozê bên nîşandan.” 
 
'DIVÊ BI EVÎNEKE MEZIN WERE PÎROZKIRIN’
 
Ji şahidê Newrozê Kutbettîn Yavuz jî ev tişt anî ziman: “Li ser rêhesinê me xwest gel li dijî provakasyonan paşve vegerînin lê me nekarî pêşiya komkujiyê bigirin. Her roja ez qala wan rojan dikim, dîsa dijîm. Ez wê rojê lanet dikim. Em ê her tim daxwaza azadiyê bikin. Bi banga Ocalan re dê tiştên xweş bibin. Dê biryarê ew bidin. Çi biryarê bidin jî dê ji sedî 90’î gelê Kurd piştgiriyê bide. Mazlum Dogan bi sê zilikê şixatê Newroz pîroz kir û canê xwe feda kir. Ji Mazluman heta niha em deyndarên şehîdan e. Em bi saya wan îro bi rehetî diçin Newrozê. Divê ji 7 salî heta 70 salî xelkê Nisêbînê xwe bi rengên kesk, sor û zer bixemilîne û bi dilxweşî Newroza xwe pîroz bike.” 
 
MA / Ahmet Kanbal
 

Sernavên din

10/05/2025
09:00 ROJEVA 10'Ê GULANA 2025'AN
09/05/2025
18:46 Meclisa Kirmanckî tê îlankirin
16:53 Leyla Zana: Erkên nû li ber me hemûyan hene
16:22 Tulay Hatîmogullari: Dema avakirina bingeheke demokratîk û zagonî hatiye
16:02 DEM Partiyê têkildarî ‘kongreyê’ daxuyanî da: Qonaxeke dîrokî ye
15:53 Pervîn Bûldan: Kongreyeke dîrokî ye, bi Ocalan re ‘ragihandineke teknîkî’ çêbûye
14:32 Li Amedê 7 xwendekar hatin binçavkirin
14:30 Gelek kes çûn serdana şîna Onder a li Semsûrê
13:10 Piştî dîlgirtina 31 salan hat warê xwe
13:05 Ji bo girtiyan bang kirin: Ji bo çareseriyê divê pêvajoya reformê bê destpêkirin
13:03 PKK’ê ragihand: Me kongreya xwe ya 12’emîn li dar xist
12:26 Şaredariyê li dijî biryara redkirina navê ‘Orhan Dogan’ serî li dadgehê da
11:35 Berdevka DEM Partiyê: Hindik ma ye PKK ragihîne ku kongreya xwe li dar xistiye
11:28 Êrişên Hindistan û Pakistanê yên li dijî hev zêde dibin
11:27 Dema ku giliyê gardiyan kir, bû gumanbar
11:18 Ji bo Sirri Sureyya Onder li Semsûrê şîn hate danîn
11:08 Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
10:50 Der barê rojnamevan Kanbal de doz hat vekirin
10:25 Rêwîtiya koçeran dest pê kir
10:03 Welatiyên li bazara taxê: Çareserî banga Ocalan e
09:54 Hevdîtinên çareseriyê yên di meseleya Kurd de
09:53 Dîcle Anter: Sirri ji bo hevrûbûna bi rastiyan re têkoşiya
09:32 Çelîk ê piştî 31 salan hate berdan li warê xwe bi coş hate pêşwazîkirin
09:26 Li girtîgehên Antalyayê 90 girtiyên nexweş hene: Girtiyan berdin
09:05 Dîmenên nû yên li Gabarê birîna daran derket holê
09:04 Li Şirnexê gel nikare ji xizmetên tenduristiyê sûd bigire
09:02 ‘Sererastkirina qanûnî ya ji bo mafê hêviyê gaveke bivênevê ye'
09:01 Xizmên girtiyan: Em hem li benda aştiyê hem jî li benda gotinên Abdullah Ocalan in
09:00 ROJEVA 9’Ê GULANA 2025’AN
08/05/2025
16:46 Arinç: Divê dewlet kesên di pêvajoyê de cih digirin biparêze
16:37 Li Amedê xwendekarên hiqûqê Onder bi bîr anîn
16:29 Bi hinceta ‘tililî’ û ‘hembêzkirinê’ ceza dan 9 girtiyên jin
16:22 Di meha Nîsanê de 8 jê zarok 152 karkeran jiyana xwe ji dest dan
15:42 124 kesan xatir ji Onder xwestin: Te li dilê me tevan aştî nivîsand
15:17 Doza Oner ê bi wesayîta zirxî hatibû qetilkirin birin îstînafê
13:51 Di rêya nexweşxaneyê de êrişî girtiyan kirin
13:44 Cezayê hucreyê dan girtiyan
13:32 Erdogan: Pêvajoya li pêşiya me dê hêsan nebe
13:26 Li Amedê lansmana Fuara Hunerê ya ArtTîgrîsê hat dayin
12:39 Li cîhanê hevdîtinên aştiyê: Bi avêtina gavan çareserî pêk hat
12:37 Mafê tedawiyê yê Werîşe Mûradî tê astengkirin
12:31 Di doza rojnameger Guneş de dê ji emniyetê ‘agahî’ bên xwestin
12:25 Ji bo daxuyaniya têkildarî girtiyan banga tevlibûnê hat kirin
12:22 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kirin
12:21 DEM Partiyê têkildarî îdiayên sûîqestê daxuyanî da
12:06 Danişîna doza girtiyê nexweş Karatay hate lidarxistin
11:58 Starta çalakiyên Serê Gulanê hate dayin
11:34 Di şerê Hindistan-Pakistanê de herî kêm 43 kes hatin kuştin
11:29 Li dijî girtîgehên bi ‘tîpa bîrê’ greva birçîbûnê tê destpêkirin
11:24 Ji bo rojnameger Zeynep Kuray biryara beraetê hate dayin
11:20 Welatiyên li dijî GES'ê li ber xwe didin: Em naxwazin ji gundê xwe bar bikin
10:50 Êrişên DAIŞ’ê yên li Dêrazorê didomin
10:44 Dayika girtiyê nexweş Ayik: Ji bo aştiyê ji ewil divê girtiyên nexweş bên berdan
10:20 Xelkê Amedê ji zema bo veguhestinê hatiye kirin aciz e
09:53 Tevî agirbestê jî Tirkiyeyê 23 hezar û 369 caran êriş kir
09:52 'Ge rem bibin yek wê şanoya Kurdî bibe asoya gel'
09:28 'Em mecbûr in xwesteka herî mezin a Onder aştiyê pêk bînin'
09:28 ‘Divê hemû sazî ji bo bidawîkirina tundiyê bi berprisiyarî rabin'
09:22 Mal bi mal digere û banga Abdullah Ocalan ji gel re vedibêje
09:10 Poşmantî qebûl nekir berdana wî 11 mehan hat taloqkirin
09:09 'Em ê alaya Onder a ji bo aştiyê di asta herî jor de bilind bikin'
09:00 ROJEVA 8’Ê GULANA 2025’AN
08:49 Dewleta tirk Amediye bombebaran kir
08:48 Hesaba X’ê ya Îmamoglû hate astengkirin
07/05/2025
16:49 Ji bo Onder mewlûd hatin dayin
16:24 Li Dêrsimê operasyona leşkerî hate destpêkirin
16:08 Onder li Meclisê hat bîranîn: Divê pêvajoya nîvco hiştî em temam bikin
15:30 ÎHD: Piştevaniya bi girtiyan re tiştekî însanî ye
14:46 Li Wanê starta 15’ê Gulanê Cejna Zimanê Kurdî hat dayin
14:33 Hevserokê SGDF’ê Muslum Koyun tehliye bû
14:18 Di doza Semra Guzelê de ji bo şahid biryara anîna bi darê zorê
13:58 Bahçelî li Meclisê çû serdana şîna Onder
13:42 Welatiyên li dijî GES'ê derketin kemçe dan sekinandin
13:18 Li Stenbolê bi pileya 3.4’ê erdhej çêbû
13:06 Li Almanyayê zanîngeha Kurd tê vekirin
12:38 Li Sûriyeyê di rojekê de 13 kes hatin qetilkirin
11:42 Rojnameger Dîren Yurtseverê beraet kir
10:57 Çeteleya tundiyê ya JINNEWS’ê: Di meha Nîsanê de 34 jin hatin qetilkirin
10:44 Cezayê muebbeta girankirî dan kujerê Hîlal Karê
10:28 Şerê di navbera Hindistan û Pakistanê de giran dibe: Bi dehan kes hatin kuştin
10:02 Li Kerboranê rêyên 3 gundan bi hinceta 'ewlehiyê' hatin girtin
09:59 Cotkarên tûfiringiyan ji ber zêdebûna lêçûnan bi gilî û gazinc in
09:43 Temel: Em ê ji bo xeyala Komara Demokratîk a Onder bixebitin
09:34 Dayikên Aştiyê: Têkoşîna Onder dê bi ser keve
09:26 Ayla Akat Ata: Têkoşîna Onder wesiyete
09:25 Gundê Cixsê GES'ê naxwaze!
09:13 Ji bo berdana girtiyên nexweş dakevin qadan
09:13 Zeyneb Murad: Banga Abdullah Ocalan bû zemîna konferansê
09:00 ROJEVA 7’Ê GULANA 2025’AN
06/05/2025
16:33 Dadgeha Bilind di biryara xwe ya ‘hesta cinawirî tune ye’ de israr dike
16:10 Aslan, Înan û Gezmîş li ser gorên xwe hatin bibîranîn
15:35 Gundiyên tev li civîna ÇED’ê bûn projeya GES’ê red kirin
15:18 ‘Yên aştiyê dixwazin bila operasyonan bidin sekinandin’
15:08 Serdanên ji bo şîna Onder didomin: Em ê têkoşîna Onder mezin bikin
14:15 Tengîoglû ê êrişî Ozel kiribû hate girtin
13:42 Di febrîqeya ardî de teqîn çêbû: 7 kes birîndar bûn
13:33 Li Dêrsimê 2 kes hatin binçavkirin
13:30 Ji bo Sarsilmaz ê OHD’î biryara beraetê hate dayin
13:29 Serokê AKP’î di şîna Onder de got: Dê hewldana Kekê Sirri bi ser keve
13:28 Tehliyeya Tekîn ê 30 sal in girtî ye 11 mehan hate taloqkirin